Digitaal of traditioneel

Regelmatig krijg ik de vraag of ik traditioneel of digitaal werk. En het grappige is dat dat eigenlijk een rare vraag is omdat het voor mij appels met peren vergelijken is. Sinds ik mijn cintiq heb werk ik niet meer met papier, potlood en verf, maar dat betekent niet dat ik niet traditioneel werk. Veel van mijn werk is namelijk nog steeds geverfd of getekend, ondanks het feit dat het gereedschap dat ik er voor gebruik hardware en software is.

Hieronder twee tekeningen. Voor jullie de vraag welke ik met behulp van oost-indische inkt gemaakt heb en welke met behulp van painter, een software programma.

Hoewel sommige mensen bij hoog en bij laag beweren dat ze het kunnen zien, kan ik het zelfs niet zien. Het is dat ik zelf weet welke illustratie ik met welk middel gemaakt heb, anders had ik ze zonder meer door elkaar gehaald.

Het is niet zo dat als je met digitale middelen werkt het makkelijker gaat; je moet nog steeds kunnen tekenen om een mooie illustratie te maken. Beide illustraties hierboven bijvoorbeeld heb ik met een pen gemaakt. De ene pen moest ik echter regelmatig in inkt dopen, de andere pen gebruikte ik op een monitor die dienst doet als tekentafel. Ander gereedschap, zelfde werkwijze en hetzelfde resultaat.

Waarom gebruik ik dan eigenlijk vooral hardware en software om mijn werk te maken? Ten eerste omdat ik hierdoor een stap uit het proces weghaal: al mijn werk lever ik namelijk digitaal aan bij opdrachtgevers. Het werk dat ik vroeger op papier maakte moest uiteindelijk toch via een scanner mijn computer in. Dat kostte soms veel werk omdat ik nog wel eens de neiging heb om op A3 formaat te werken: de meeste scanners zijn A4. Bij een gemiddelde illustratie kostte me het daarna toch wel een half uur tot drie kwartier om alle oneffenheden uit de achtergrond te halen en de illustratie digitaal op het niveau te krijgen die hij op papier al had.

Een andere reden is omdat ik met behulp van hardware en software verschillende versies van eenzelfde illustratie kan maken zonder dat het origineel een zooitje wordt. Dat is heel erg prettig als ik bijvoorbeeld met een hoofdredacteur of klant een bepaald beeld aan het uitwerken ben en we er nog niet helemaal uit zijn hoe de illustratie moet worden. Soms komt het voor dat we uiteindelijk met een van de eerdere versies aan de slag gaan en die is dan niet verdwenen door allerlei wijzigingen.

Sinds ik volledig overgestapt ben op alleen werken met hardware en software ben ik niet anders gaan werken trouwens. Ik maak nog steeds gebruik van sommige software om schetsen te maken die ik dan weer in andere programma's uitwerk tot een echte illustratie. Dat deed ik ook toen ik nog op papier werkte, alleen hoef ik nu de schets niet meer te printen of apart te maken.

Zo heb ik van de week zeven aquarellen gemaakt van ideeen voor een herontwerp van de afsluitdijk. Aquarellen? Ja, aquarellen, want ik investeer niet voor niets in hardware en software: er is software waarmee je vrijwel alle technieken die je op papier of canvas gebruikt ook kunt gebruiken op een computer. Het moesten aquarellen worden omdat de illustraties heel duidelijk moesten uitstralen dat het ideeen waren en nog lang geen uigewerkte plannen.

Hier een voorbeeldje van hoe ik een van de illustraties heb opgebouwd:

Dit waren de illustraties die ik kreeg als basis:






Dit is toevallig een idee dat ik al eerder had uitgewerkt, alleen daarbij zat het valmeer aan de waddenkant in plaats van de IJsselmeer kant. De illustratie hieronder is een uitwerking van een idee van Wubbo Okkels.



Naar aanleiding van de geleverde schetsjes, bovenstaande illustratie en wat heen en weer gebel, maakte ik er dus deze basis van:



Nu moest ik nog een goede compositie vinden. Omdat het zeven ideeen waren die over hetzelfde onderwerp gingen had je kans dat je zeven dezelfde platen zou krijgen en dat het "dus" saai zou worden. De compositie moest aantrekkelijk zijn, constistent, maar toch laten zien waar het om ging. Ik heb voor ieder idee een positie genomen op een van beide oevers: Noord-Holland en Friesland en de keuze van de oever hing af van de details in de illustratie. Als het idee beter uitkwam vanaf Noord-Holland koos ik Noord-Holland en andersom.

De bovenstaande schets vereenvoudigde ik tot een zwartwit hoogtekaart en bracht ik in in het programma Bryce:



Deze exporteerde ik weer naar studio 3d max, waarna ik er een gekleurde map aantoevoegde:



gerenderd ziet dat er zo uit. De keuze viel, zoals jullie kunnen zien op Friesland. Vanaf Friesland kon je namelijk de meeste details zien bij dit idee.


Zoals jullie zien missen hier nog wat van de details die in de schetsen zitten, die heb ik er dus eenvoudig met een pen ingezet:


En hierna kon ik aan de slag met verven. Ik gebruik hier painter voor, een programma van Coreldraw waarin je verschillende soorten verf en dergelijke kunt nadoen. Je kunt hierbij ook het canvas of papier aanpassen, zodat de verf die je gebruikt zich gedraagt naar de ondergrond die je kiest.

Voor alle aquarellen heb ik gebruik gemaakt van Italiaans aquarelpapier omdat het dit het prettigste werkte. Hoe "sneller" de illustratie eruit zou komen te zien, hoe beter.


Hier een detail van de illustratie. Als je goed kijkt zie je hier wel dat het digitaal is. Niet aan de aquarel verf echter, maar aan de potloodlijnen die er overheen staan: die zijn wiebeliger dan dat ik ze op papier zou hebben gemaakt. Dat heeft meer te maken met het feit dat ik nogal grof aan het werk ben gegaan met die potloodschetsen dan met de kwaliteit van het programma: als ik het op 100% grootte had gedaan hadden jullie zelfs daar niks geks gezien.


Nu de illustratie klaar was moesten we nog een lettertype vinden dat het gevoel gaf alsof je naar een geschreven letter zat te kijken. Omdat we het wel leesbaar wilden houden, waren we beperkt in onze keuze. Ook moest er nog een detail in omdat dat in de grote illustratie niet te zien zou zijn. Dit is het resultaat: